Διατάξεις για τις παραβάσεις της εργατικής νομοθεσία

Κάθε πολιτειακή ρύθμιση των όρων εργασίας, περιλαμβάνει κυρώσεις κατά εργοδοτών που δεν εφαρμόζουν τις αντίστοιχες διατάξεις της.

Ενώ, για την κατηγοριοποίηση των παραβάσεων, τον προσδιορισμό του ύψους των προστίμων και τον καθορισμό κριτηρίων, ισχύει η απόφαση του υπουργείου εργασίας 2063/Δ1 632/3.2.2011

Τέλος, οι κυρώσεις που επιβάλλονται στους εργοδότες για παραβάσεις διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας, εκτός απόδιοικητικές (χρηματικά πρόστιμα), δύναται να είναι και ποινικές (φυλάκιση και χρηματικό πρόστιμο).

Β.2 Διοικητικές Κυρώσεις (πρόστιμα) για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας

Β.2.1 Πρόστιμα παραβάσεων εργατικής νομοθεσίας σύμφωνα με την Υ.Α.27397/2013

Α) Μη αναγραφή εργαζόμενου στον πίνακα προσωπικού (αδήλωτη εργασία)

Για μη αναγραφή των στοιχείων ενός ή περισσοτέρων εργαζομένων στον πίνακα προσωπικού, που οφείλει να έχει υποβάλει και να έχει αναρτήσει σε προσιτό για τους εργαζόμενους σημείο ο εργοδότης, ο επιθεωρητής εργασίας επιβάλλει κατά δέσμια αρμοδιότητα διοικητική κύρωση (πρόστιμο) το οποίο υπολογίζεται ως εξής:

Τα παραπάνω πρόστιμα υπολογίζονται ανά εργαζόμενο.

Σε περίπτωση υποτροπής της επιχείρησης/εργοδότη για την παραπάνω παράβαση, επιβάλλεται, πέραν των ανωτέρω χρηματικών προστίμων, προσωρινή ή οριστική διακοπή της λειτουργίας συγκεκριμένης παραγωγικής διαδικασίας ή τμήματος ή τμημάτων ή του συνόλου της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης στις οποίες έχει διαπραχθεί η παράβαση, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο εδάφιο β΄ της παρ. 3 του άρθρου 23, σε συνδυασμό με το εδάφιο β΄ της παρ. 1 του άρθρου 24 του Ν.3996/2011, όπως ισχύει.

Β) Μη επίδειξη εντύπων

Για τη μη επίδειξη ορισμένων εντύπων που οφείλει να τηρεί ο εργοδότης όπως:

1) Το ειδικό βιβλίο τροποποίησης ωραρίου εργασίας και υπερωριών.
2) Το βιβλίο ημερησίων δελτίων απασχολουμένου προσωπικού οικοδομικών και τεχνικών έργων.
3) Τα έντυπα όρων ατομικών συμβάσεων εργασίας του προσωπικού, όπου αυτά τηρούνται.
4) Τα εκκαθαριστικά σημειώματα αποδοχών προσωπικού για το τελευταίο τουλάχιστον τρίμηνο, όπου αυτά τηρούνται.

Επιβαλλόμενο πρόστιμο για κάθε επιμέρους παράβαση:
α) Για επιχείρηση /εργοδότη με αριθμό εργαζομένων από 1 έως 10, πρόστιμο: Τριακόσια ευρώ (300 €).
β) Για επιχείρηση/εργοδότη με αριθμό εργαζομένων από 11 έως 50, πρόστιμο: Χίλια ευρώ (1.000 €).
γ) Για επιχείρηση/ εργοδότη με αριθμό εργαζομένων από 51 έως 150, πρόστιμο: Δύο χιλιάδες ευρώ (2.000 €).
δ) Για επιχείρηση/ εργοδότη με αριθμό εργαζομένων από 151 έως 250, πρόστιμο: Τρεις χιλιάδες ευρώ (3.000 €).
ε) Για επιχείρηση/εργοδότη με αριθμό εργαζομένων από 251 και άνω, πρόστιμο: Πέντε χιλιάδες ευρώ (5.000 €).

Γ) Μη επίδειξη πιστοποιητικού απαλλαγής από επικίνδυνα αέρια σε ναυπηγοεπισκευαστικές εργασίες
Επιβαλλόμενο πρόστιμο:
α) Για επιχείρηση /εργοδότη χαμηλής κατηγορίας επικινδυνότητας: Επτά χιλιάδες διακόσια ευρώ (7.200 €).
β) Για επιχείρηση /εργοδότη μεσαίας κατηγορίας επικινδυνότητας :Δέκα χιλιάδες ευρώ (10.000 €).
γ) Για επιχείρηση /εργοδότη υψηλής κατηγορίας επικινδυνότητας : Δέκα πέντε χιλιάδες ευρώ (15.000 €).
Τα πλοία κατατάσσονται σε τρεις (3) κατηγορίες επικινδυνότητας:
(Υ) Υψηλή κατηγορία επικινδυνότητας
(Μ) Μεσαία κατηγορία επικινδυνότητας
(Χ) Χαμηλή κατηγορία επικινδυνότητας.

Στην Υψηλή (Υ) κατηγορία υπάγονται:
α. Τα Δ/Ξ (πετρελαιοφόρα, υγραεριοφόρα κλπ.) εφόσον σ’ αυτά εκτελούνται:
− εργασίες για τις οποίες προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία η έκδοση πιστοποιητικού απαλλαγής από επικίνδυνα αέρια διάρκειας το πολύ 36 ωρών ή − εργασίες σε κλειστούς χώρους, που περιείχαν καύσιμα, εύφλεκτα ή άλλα υλικά που μπορεί να αποκτήσουν επικίνδυνες φυσικοχημικές ιδιότητες από τις εκτελούμενες εργασίες ή − θερμές εργασίες:
α1. σε χώρους που γειτνιάζουν με χώρους φορτίου ή
α2. στο αντλιοστάσιο και στα δίκτυα μεταφοράς φορτίων.
β. Όλα τα πλοία εφόσον σ’ αυτά εκτελούνται εργασίες που απαιτούν την ταυτόχρονη παρουσία άνω των 150 εργαζομένων.

Στη Μεσαία (Μ) κατηγορία υπάγονται:
α. Τα Δ/Ξ (πετρελαιοφόρα, υγραεριοφόρα κλπ.) εφόσον σ΄ αυτά εκτελούνται εργασίες αποκλειστικά και μόνο εκτός των χώρων φορτίου και φυσικά εφόσον δεν εμπίπτουν σε μία από τις περιπτώσεις της Υψηλής κατηγορίας επικινδυνότητας.
β. Τα πλοία κατά τη διάρκεια που λαμβάνουν χώρα εργασίες βαφής σε εσωτερικούς χώρους ή εργασίες αμμοβολής ή εργασίες υδροβολής.
γ. Τα πλοία εφόσον σ΄ αυτά εκτελούνται εργασίες για τις οποίες προβλέπεται:
• η χρήση ικριωμάτων όγκου συνολικά άνω των 500 m3 ή
• η χρήση σιδήρου άνω των 70.000 Kgs.
δ. Τα πλοία εφόσον σ’ αυτά εκτελούνται εργασίες που απαιτούν την ταυτόχρονη εργασία 50 έως 150 εργαζομένων.

Στη Χαμηλή (Χ) κατηγορία υπάγονται:
Όλα τα λοιπά πλοία και για εργασίες που δεν εμπίπτουν σε καμία από τις παραπάνω περιπτώσεις, καθώς και τα ναυπηγούμενα μετά την καθέλκυσή τους και εφόσον δεν απαιτούν την ταυτόχρονη εργασία περισσοτέρων των 49 εργαζόμενων.

Δ) Μη επίδειξη πιστοποιητικού ελέγχου ανυψωτικών μηχανημάτων, ανά μηχάνημα έργου
Επιβαλλόμενο πρόστιμο ανά περίπτωση:

Δύο χιλιάδες πεντακόσια ευρώ (2.500 €)

Επισημάνσεις:

1. Οι παραπάνω (Α, Β, Γ, Δ) παραβάσεις, χαρακτηρίζονται ως περιπτώσεις ευθέως αποδεικνυόμενων παραβάσεων και τα πρόστιμα επιβάλλονται χωρίς προηγούμενη πρόσκληση του εργοδότη για παροχή εξηγήσεων.

2. Σε κάθε περίπτωση για την επιβολή του αντίστοιχου προστίμου λαμβάνονται υπόψη, μόνο οι εργαζόμενοι του τόπου όπου διενεργείται ο έλεγχος και όχι το σύνολο του προσωπικού της επιχείρησης.

3. Τα παραπάνω πρόστιμα μετά την διαπιστωτική πράξη του ελεγκτικού οργάνου του ΣΕΠΕ που επιδίδεται στον εργοδότη με συστημένη επιστολή, καταβάλλονται εντός δέκα (10) εργάσιμων ημερών στην αρμόδια ΔΟΥ.
4. Στην περίπτωση εμπρόθεσμης καταβολής του βεβαιωμένου προστίμου παρέχεται έκπτωση 30% επί του επιβληθέντος προστίμου. Στην περίπτωση αυτή, ο εργοδότης υποχρεούται εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από την επομένη της καταβολής του προστίμου στη αρμοδία ΔOY, να καταθέσει στην αρμόδια υπηρεσία του ΣΕΠΕ το σχετικό πρωτότυπο διπλότυπο είσπραξης.

5. Κατά της πράξης επιβολής προστίμου ασκείται προσφυγή ουσίας ενώπιον του αρμόδιου Διοικητικού Πρωτοδικείου μέσα σε εξήντα ημέρες (60) από την επίδοση της. Μέσα στην ίδια προθεσμία η προσφυγή κοινοποιείται με μέριμνα του προσφεύγοντος και με ποινή απαραδέκτου στην αρμόδια υπηρεσία του Σ.ΕΠ.Ε. Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής και η άσκηση αυτής δεν αναστέλλουν την εκτέλεση της πράξης επιβολής προστίμου.

6. Αν επιβληθούν σε έναν εργοδότη, περισσότερα του ενός πρόστιμα για την παράβαση της αδήλωτης εργασίας, κατά την ίδια ημερολογιακή ημέρα, από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΣΕΠΕ, της ΕΥΠΕΑ και του ΙΚΑ−ΕΤΑΜ, η καταβολή του προστίμου, γίνεται άπαξ και βάσει της πράξεως επιβολής προστίμου που κοινοποιήθηκε πρώτη σε αυτόν. Ο παραβάτης δε, υποχρεούται να κοινοποιήσει αντίγραφο του προαναφερόμενου διπλότυπου είσπραξης και στις συναρμόδιες υπηρεσίες, εντός της ανωτέρω προθεσμίας.

Β.2.2 Πρόστιμα παραβάσεων εργατικής νομοθεσίας σύμφωνα με τον Ν.3996/2011

Για τις λοιπές παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας, ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 24, του Ν.3996/2011, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 23 του Ν.4144/2013.

Παραβίαση εργατικής νομοθεσίας λόγω μη καταβολής:

1) δεδουλευμένων αποδοχών,

2) επιδομάτων εορτών και αδείας,

3) αναδρομικών αποδοχών (ως παραβίαση όρων Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, Διαιτητικής Απόφασης ή Υπουργικής Απόφασης),

4) αποδοχών διαθεσιμότητας,

5) προσαυξήσεων για εργασία κατά Κυριακές και αργίες,

6) προσαυξήσεων για εργασία κατά τη νύκτα,

7) αποζημίωσης για απασχόληση εκτός έδρας,

8) μισθών – ημερομισθίων βάσει Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, Διαιτητικής Απόφασης ή Υπουργικής Απόφασης ή βάσει ατομικής συμφωνίας,

9) αμοιβής εργασίας που παρέχεται κατά την έκτη ημέρα της εβδομάδας με προσαύξηση σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις κατά παράβαση πενθημέρου,

10) επιδόματος γάμου σε χήρους, διαζευγμένους και άγαμους γονείς.

Στον εργοδότη που παραβαίνει τις παραπάνω διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας επιβάλλεται ύστερα από προηγούμενη πρόσκληση για παροχή εξηγήσεων:

Α. Πρόστιμο για καθεμία παράβαση από τριακόσια (300) ευρώ μέχρι πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ με αιτιολογημένη πράξη είτε του αρμόδιου Προϊσταμένου Τμήματος Επιθεώρησης κατόπιν σχετικής εισήγησης του Επιθεωρητή Εργασίας που διενήργησε τον έλεγχο είτε του αρμόδιου Προϊσταμένου Περιφερειακής Διεύθυνσης Επιθεώρησης κατόπιν σχετικής εισήγησης του αντίστοιχου Προϊσταμένου Τμήματος Επιθεώρησης είτε του Ειδικού Επιθεωρητή Εργασίας που διενήργησε τον έλεγχο

Β. Προσωρινή διακοπή της λειτουργίας συγκεκριμένης παραγωγικής διαδικασίας ή τμήματος ή τμημάτων της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης, για χρονικό διάστημα μέχρι τριών (3) ημερών με αιτιολογημένη πράξη του Ειδικού Επιθεωρητή ή με αιτιολογημένη πράξη του Προϊσταμένου της αρμόδιας Περιφερειακής Διεύθυνσης Επιθεώρησης του Σ.ΕΠ.Ε., ύστερα από αιτιολογημένη εισήγηση του αρμόδιου Επιθεωρητή Εργασίας. Και στις δύο περιπτώσεις η κύρωση επιβάλλεται κατόπιν προηγούμενης πρόσκλησης του εργοδότη για παροχή εξηγήσεων.

Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, ύστερα από αιτιολογημένη εισήγηση του Ειδικού Επιθεωρητή ή του Προϊσταμένου της αρμόδιας Περιφερειακής Διεύθυνσης Επιθεώρησης του Σ.ΕΠ.Ε., μπορεί να επιβληθεί στον εργοδότη προσωρινή διακοπή της λειτουργίας για διάστημα μεγαλύτερο από τρεις ημέρες ή και οριστική διακοπή της λειτουργίας συγκεκριμένης παραγωγικής διαδικασίας ή τμήματος ή τμημάτων ή του συνόλου της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης. Για την περίπτωση α΄ της παραγράφου 3 του άρθρου 23 δεν απαιτείται πρόσκληση για παροχή εξηγήσεων και η διακοπή επιβάλλεται με αιτιολογημένη πράξη του Ειδικού Επιθεωρητή ή του αρμόδιου Προϊσταμένου Περιφερειακής Διεύθυνσης Εργασίας, για χρονικό διάστημα μέχρι της πλήρους συμμόρφωσης του εργοδότη και της άρσης των παραβάσεων. Η εκτέλεση των διοικητικών κυρώσεων προσωρινής και οριστικής διακοπής γίνεται από την αρμόδια αστυνομική αρχή.

Γ) Η επιβολή σε βάρος του εργοδότη δύο ή περισσοτέρων πράξεων επιβολής προστίμου κατ’ εφαρμογή του παρόντος άρθρου για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας που χαρακτηρίζονται ως «υψηλής» ή «πολύ υψηλής» σοβαρότητας από τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις, μέσα σε χρονικό διάστημα τριών ετών πριν από τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή προσφοράς στο πλαίσιο διαγωνισμού για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης επιφέρει, πέραν των λοιπών διοικητικών κυρώσεων, τον αποκλεισμό του εργοδότη από τη σύναψη της δημόσιας σύμβασης, με απόφαση της εκάστοτε αναθέτουσας αρχής. Ειδικά στην περίπτωση των εταιρειών παροχής υπηρεσιών καθαρισμού ή/και φύλαξης εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 68 του Ν. 3863/2010.

Επισημάνσεις:

1. Εάν ο εργοδότης, μέσα σε προθεσμία εξήντα ημερών (60) από την κοινοποίηση της απόφασης επιβολής του προστίμου, συμμορφωθεί με τις υποδείξεις του Επιθεωρητή Εργασίας που διενήργησε τον έλεγχο, αποδείξει ότι συμμορφώθηκε και εφαρμόζει εφεξής τις διατάξεις της κείμενης εργατικής νομοθεσίας που αναφέρονται στην παρούσα παράγραφο, εξαιτίας της παράβασης των οποίων του επεβλήθη το πρόστιμο, καθώς και ότι έχει εξοφλήσει πλήρως και ολοσχερώς τον εργαζόμενο, τότε το διοικητικό πρόστιμο που επιβλήθηκε αρχικώς μειώνεται κατά ογδόντα τοις εκατό (80%) με αιτιολογημένη πράξη του οργάνου που το επέβαλε.

Σημειώνουμε ότι η έκπτωση 80% αφορά μόνο την παράβαση της καθυστέρησης δεδουλευμένων αποδοχών και αφού υποβάλλει ο εργοδότης δήλωση συμμόρφωσης (αποδείξεις ότι έχει καταβάλλει τα οφειλόμενα).

2. Η επανάληψη κάποιας εκ των υπό 1 έως 10 παραβάσεων μέσα σε διάστημα τεσσάρων ετών από τη διενέργεια του αρχικού ελέγχου θεωρείται υποτροπή και συνεπάγεται μη χορήγηση της έκπτωσης του ογδόντα τοις εκατό (80%).

3. Πλήρης και ολοσχερής εξόφληση προς τον εργαζόμενο αποδεικνύεται μόνο με προσκόμιση αποδεικτικού τράπεζας, το οποίο περιλαμβάνει:

α. το όνομα του καταθέτη εργοδότη,

β. το όνομα του δικαιούχου του λογαριασμού, εργαζομένου,

γ. την αιτιολογία κατάθεσης και

δ. την ημερομηνία κατάθεσης

Αποσπάσματα πάγιων εντολών μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής δεν γίνονται δεκτά. Αν υπάρχει αδυναμία κατάθεσης σε τραπεζικό λογαριασμό για οποιονδήποτε λόγο, η πλήρης και ολοσχερής εξόφληση αποδεικνύεται μόνο με προσκόμιση γραμματίου δημόσιας κατάθεσης στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, το οποίο πρέπει να περιέχει τα στοιχεία α΄ έως δ΄.

Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης μπορεί να τροποποιείται το ποσοστό της μείωσης και να εντάσσονται σταδιακά και άλλες παραβάσεις στην παρούσα παράγραφο.

4. Για όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις παραβίασης διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας – πλην αυτών της υποπερίπτωσης α΄ και της παρ. 3 του άρθρου 26 – εάν ο εργοδότης αποδεχτεί το πρόστιμο, παραιτηθεί από την άσκηση των προβλεπόμενων ένδικων βοηθημάτων και το καταβάλει μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε ημερών από την κοινοποίηση της απόφασης επιβολής του, τότε έχει έκπτωση τριάντα τοις εκατό (30%) επί του προστίμου.

Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης είναι δυνατόν να τροποποιείται το ποσοστό της έκπτωσης.

5. Για την επιβολή των παραπάνω διοικητικών κυρώσεων συνεκτιμώνται:

α) η σοβαρότητα της παράβασης,

β) η τυχόν επαναλαμβανόμενη μη συμμόρφωση στις υποδείξεις των αρμόδιων οργάνων,

γ) οι παρόμοιες παραβάσεις για τις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις στο παρελθόν,

δ) ο βαθμός υπαιτιότητας,

ε) ο αριθμός των εργαζομένων,

στ) το μέγεθος της επιχείρησης,

ζ) ο αριθμός των εργαζομένων που θίγονται

Β.3 Ποινικές Κυρώσεις για παραβάσεις εργατικής νομοθεσίας

Σύμφωνα με το άρθρο 28, του Ν. 3996/2011 ισχύουν τα κάτωθι:

1. Κάθε εργοδότης, που παραβαίνει τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας τις σχετικές με τους όρους και τις συνθήκες εργασίας και συγκεκριμένα τα χρονικά όρια εργασίας, υπό την επιφύλαξη των παραγράφων 5 και 6 του άρθρου 31 του Ν. 3904/2010(Α΄ 218), την καταβολή δεδουλευμένων, την αμοιβή, την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων ή την καταβολή της νόμιμης αποζημίωσης απόλυσης, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι μηνών ή με χρηματική ποινή τουλάχιστον εννιακοσίων (900) ευρώ ή και με τις δύο αυτές ποινές.

2. Ειδικές διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας που προβλέπουν βαρύτερη ποινική μεταχείριση εξακολουθούν να ισχύουν.

=> Σύμφωνα με την απόφαση 2063/Δ1 632/3.2.2011, οι παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας κατηγοριοποιούνται με βάση συγκεκριμένα κριτήρια, με τα οποία υπολογίζεται και το επιβαλλόμενο κάθε φορά ύψος προστίμου