Ανδρέας Κ. Σακελλαριάδης
Λογιστής – Φοροτέχνης
Σύμβαση δανεισμού μισθωτού είναι η συμφωνία μεταξύ του εργοδότη του μισθωτού και ενός τρίτου εργοδότη με την οποία ο πρώτος ( εργοδότης) παραχωρεί στον δεύτερο (εργοδότη) τις υπηρεσίες του μισθωτού του που συνδέεται μαζί του με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου ή ορισμένου χρόνου. Από τον συνδυασμό των άρθρων 361 « Για τη σύσταση ή αλλοίωση ενοχής με δικαιοπραξία απαιτείται σύμβαση ,εφόσον ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά.»,648 παρ.1 «Με την σύμβαση εργασίας ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να παρέχει για ορισμένο χρόνο ή αόριστο την εργασία του στον εργοδότη και αυτός να καταβάλλει το συμφωνημένο μισθό» και 651 (ΑΠ 286/1994 Τμ Β΄) « Αν δεν προκύπτει κάτι άλλο από την συμφωνία ή από τις περιστάσεις ο εργαζόμενος οφείλει να εκτελέσει αυτοπροσώπως την υποχρέωση του και η αξίωση του εργοδότη στην εργασία είναι αμεταβίβαστη» του Α.Κ προκύπτει ότι για να είναι έγκυρη η συμφωνία απαιτείται και η συναίνεση του μισθωτού, η οποία παρέχεται είτε με την αρχική σύμβαση ,είτε με μεταγενέστερη ,είτε μπορεί να είναι σιωπηρή δηλαδή να συνάγεται από την συμπεριφορά του εργαζόμενου, ο οποίος προσέρχεται και προσφέρει την εργασία του σε τρίτο (ΑΠ 891/1989 , ΑΠ 229/1990, Εφ. Θες/κης 2640/90,Εφ.Λάρισας 23/2006, ΑΠ 800/2014).
Κύρια χαρακτηριστικά της τριμερούς σχέσεως είναι τα εξής:
Υποχρέωση του εργοδότη του μισθωτού να παραχωρήσει για ορισμένο χρόνο τις υπηρεσίες αυτού στο νέο εργοδότη .
Υποχρέωση του μισθωτού να παρέχει τις υπηρεσίες για τον συμφωνηθέντα χρόνο στο νέο εργοδότη.
Υποχρέωση του νέου εργοδότη να καταβάλει τις οφειλόμενες στο μισθωτό αποδοχές .
Η καταβολή του μισθού και της ασφάλισής του κατά την διάρκεια του δανεισμού είναι υποχρέωση του αρχικού εργοδότη εκτός και υπάρχει ειδικότερη συμφωνία μεταξύ αρχικού εργοδότη , μισθωτού και τρίτου η οποία να ρυθμίζει τους όρους εργασίας κατά την διάρκεια του δανεισμού , πχ τον υπόχρεο καταβολής του μισθού(Εγγ. Υπ. Eργ. 1274/23.3.1994, ΑΠ 1010/2010, ΑΠ 800/2014). Επίσης είναι δυνατόν να συμφωνηθούν μεταξύ μισθωτού και τρίτου νέοι όροι εργασίας κατά την διάρκεια του δανεισμού .
Αμοιβές για πρόσθετες εργασίες, υπερεργασία, υπερωρίες, Κυριακές και αργίες ,αδικαιολόγητος πλουτισμός από παράνομη εργασία, καθώς και ασφαλιστικές εισφορές δεσμεύουν τον τρίτο και τον εργαζόμενο σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 904 « Όποιος έγινε πλουσιότερος χωρίς νόμιμη αιτία από την περιουσία ή με ζημιά του άλλου έχει υποχρέωση να αποδώσει την ωφέλεια. Η υποχρέωση αυτή γεννιέται ιδίως σε περίπτωση παροχής αχρεώστητης ή παροχής για αιτία που δεν επακολούθησε ή έληξε ή αιτία παράνομη ή ανίθηκη» και 908 « Ο λήπτης οφείλει να αποδώσει το πράγμα που έλαβε ή το αντάλλαγμα που τυχόν έλαβε από αυτό. Οφείλει επίσης να αποδώσει και τους καρπούς που συνέλεξε καθώς και οτιδήποτε απέκτησε από το πράγμα» του ΑΚ με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει ειδικότερη αρχική συμφωνία μεταξύ των τριών. (ΑΠ 482/1979, ΑΠ 367/1980, ΑΠ 202/1986, Εφ. Αθηνών 7060/84, ΑΠ 1371/1990, Εφ.Λάρισας 23/2006, ΑΠ 800/2014).
Υπεύθυνος για τις αποδοχές και το επίδομα αδείας καθώς και για τα επιδόματα εορτών ( ΠΑΣΧΑ και ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ )και των αντιστοίχων εισφορών στο ΙΚΑ του μισθωτού είναι ο αρχικός εργοδότης ( Α.Π. 1010/2010, ΑΠ 800/2014) λόγω του ότι με τη σύμβαση δανεισμού δεν μεταβάλλεται η αρχική σχέση, ο χρόνος χορήγησης της άδειας όμως συμφωνείται μεταξύ μισθωτού και τρίτου στον οποίο παρέχει τις υπηρεσίες του, για τον υπολογισμό των ημερών της ετήσιας αδείας προσμετρείται ο χρόνος και στους δύο εργοδότες .
Σε περίπτωση που κατά την διάρκεια του δανεισμού συναφθεί άμεση σύμβαση εξαρτημένης εργασίας μεταξύ του μεταγενέστερου εργοδότη και του μισθωτού , ο αρχικός εργοδότης απαλλάσσεται από κάθε υποχρέωση για καταβολή των αποδοχών και των αντίστοιχων εισφορών στο ΙΚΑ διότι πλέον καθίσταται υπόχρεος ο μεταγενέστερος εργοδότης ( ΑΠ 1066/1985 ).
Καταγγελία της συμβάσεως εργασίας μπορεί να γίνει μόνο από τον αρχικό εργοδότη.( ΑΠ 229/1990 Τμ. Β,΄ΑΠ 1010/2010, ΑΠ 800/2014).
Ο τόπος και ο χρόνος που θα γίνει η καταγγελία της σύμβασης πρέπει να είναι κατάλληλοι , ώστε να λάβει γνώση ο εργαζόμενος για τις επερχόμενες συνέπειες αλλιώς η καταγγελία θα θεωρηθεί άκυρη ( ΑΠ 265/1975 ).
Μετά την λήξη του δανεισμού και κατά την επάνοδο του μισθωτού στους όρους εργασίας που προέβλεπε η σύμβαση εργασίας με τον αρχικό εργοδότη, ακόμα και σε θέση κατώτερη από εκείνη που κατείχε με την σύμβαση δανεισμού, δεν αποτελεί βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας από τον αρχικό εργοδότη ( ΑΠ 36/89 Τμ. Β’).
Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, ο μισθωτός για τις ημέρες που απασχολείται στον δεύτερο εργοδότη, συνήθως αμείβεται από τον πρώτο εργοδότη. Στην περίπτωση αυτή , για το ποσό που εισπράττει ο πρώτος εργοδότης από τον δεύτερο εργοδότη λόγω δανεισμού του μισθωτού, εκδίδει τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών.
Η διαδικασία γνωστοποίησης δανεισμού εργαζομένου στο Σ.Ε.Π.Ε γίνεται ως εξής :
το ΕΓΓΡ. 40990/50/25.2.2015 Υπ. Εργασίας, Κοιν. Ασφάλισης και Κοιν. Αλληλεγγύης «Διευκρινήσεις αναφορικά με τη Μεταφορά Εργαζομένων, κατά τη διαδικασία υποχρεωτικής υποβολής εντύπων αρμοδιότητας ΣΕΠΕ» στην παράγραφο 2. Μεταφορά Εργαζομένων, αναφέρει ότι :
Στις περιπτώσεις μεταφοράς εργαζομένων, αρχικά πρέπει να διευκρινιστεί εάν η μεταφορά αυτή αφορά σε δανεισμό εργαζόμενου ή σε περίπτωση λύσης της αρχικής σύμβασης του εργαζόμενου με μια επιχείρηση και κατάρτισης νέας με καινούργια επιχείρηση.
α) Σε περίπτωση γνήσιου δανεισμού μισθωτού, όταν δηλαδή ο εργαζόμενος, ενώ προσφέρει την εργασία του κανονικά στον αρχικό εργοδότη, παραχωρείται προσωρινά σε τρίτη επιχείρηση με τη διασφάλιση επανόδου του στον αρχικό εργοδότη( όπως π.χ. συμβαίνει μεταξύ συνδεδεμένων επιχειρήσεων δηλαδή ανήκουν στον ίδιο όμιλο), τότε η επιχείρηση που δανείζεται τον μισθωτό υποβάλλει συμπληρωματικό πίνακα ωραρίου – ( Ε4 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΩΡΑΡΙΟΥ)- που αφορά στον εν λόγω εργαζόμενο, με την παρατήρηση ότι αφορά σε υπό δανεισμό μισθωτό, ενώ θα αναγράφονται και τα στοιχεία της δανείζουσας επιχείρησης.
Εφόσον βέβαια ο εργοδότης που δανείζεται τον εργαζόμενο δεν έχει απογραφεί στο Π.Σ ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, καταθέτει τους πίνακες, τα προγράμματα εργασίας και τυχόν έντυπα αναγγελίας υπερωριακής απασχόλησης του δανειζόμενου εργαζόμενου, με την προσέλευση στην Υπηρεσία.
Τέλος να αναφέρουμε ότι, πέραν από την υποβολή του συμπληρωματικού πίνακα ωραρίου – ( Ε4 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΩΡΑΡΙΟΥ), η τριμερής σύμβαση που υπογράφεται μεταξύ των δύο επιχειρήσεων και του εργαζόμενου, η οποία δεν κατατίθεται ούτε σε Ο.Α.Ε.Δ ούτε σε Σ.Ε.Π.Ε, θα πρέπει να είναι διαθέσιμη σε τυχόν έλεγχο.