Του Γιώργου Δαλιάνη με τη συνεργασία της Νάνσυ Καλλιανιώτη και της Κατερίνας Μουσελίμη*
Επιτρέπεται ένας φορολογικός κάτοικος Ελλάδος (φυσικό πρόσωπο) ή ελληνική επιχείρηση χωρίς να έχει επαγγελματική εγκατάσταση στην αλλοδαπή να διατηρεί τραπεζικό λογαριασμό στο εξωτερικό. Τι φορολογικές προεκτάσεις έχει αυτή η κίνηση;
Στο παρόν άρθρο θα εξετάσουμε το θέμα ανά κατηγορία δικαιούχου (φυσικά και νομικά πρόσωπα).
Τραπεζικοί λογαριασμοί εξωτερικού φυσικών προσώπων
Όπως είναι γνωστό οι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος δύνανται να ανοίξουν έναν τραπεζικό λογαριασμό σε χώρα της Ε.Ε. Οι τράπεζες δεν μπορούν να απορρίψουν το αίτημα με την αιτιολογία ότι δεν κατοικούν στη χώρα που βρίσκεται η Τράπεζα ή ότι δεν διαθέτουν φορολογική κατοικία στη χώρα αυτή.
Για τους πολίτες τρίτων χωρών αν και υφίσταται αυτή η δυνατότητα, ωστόσο οι Τράπεζες δεν είναι υποχρεωμένες να ικανοποιήσουν το σχετικό αίτημα. Η διαφοροποίηση αυτή οφείλεται στο ιδιαίτερο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις χώρες της Ε.Ε. σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες και με αυτό το δεδομένο, οι Τράπεζες στην Ε.Ε. (ή και άλλων χωρών) μπορούν να αρνηθούν το άνοιγμα ή την διατήρηση του λογαριασμού όταν δεν πληρούνται οι κανόνες της Ε.Ε. σχετικά με το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Κάθε χώρα και κάθε Τράπεζα έχουν τους δικούς τους κανόνες και το δικό τους θεσμικό πλαίσιο και εξ αυτού του λόγου πολλές φορές είναι δύσκολο να ικανοποιηθούν όλες οι προϋποθέσεις για το άνοιγμα ή τη διατήρηση τραπεζικού λογαριασμού. Μία από τις προϋποθέσεις είναι και το ύψος των χρημάτων που διατηρούνται στον λογαριασμό. Ο λόγος είναι ότι τα περισσότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (Ελλάδος και εξωτερικού) αποφεύγουν να έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους καταθέσεις με μικρά ποσά διότι αυτό τους δημιουργεί επιπρόσθετο διαχειριστικό κόστος λειτουργίας.
Περαιτέρω, οι καταθέσεις στις τράπεζες εξωτερικού είναι διασφαλισμένες όπως συμβαίνει και για τους τραπεζικούς λογαριασμούς που τηρούνται στην Ελλάδα, και ανάλογα με την χώρα το ανώτατο όριο εγγύησης ποικίλει (για την Ε.Ε. το όριο είναι οι 100.000 € ανά καταθέτη).
Η χρήση του τραπεζικού λογαριασμού εξωτερικού μπορεί να γίνει και από την Ελλάδα μέσω καρτών ή με πρόσβαση στη χρήση των ηλεκτρονικών τραπεζικών υπηρεσιών. Σήμερα, όμως, μπορεί να ανοιχθεί άμεσα και απλά ένας λογαριασμός μέσω ίντερνετ που να εκτελεί όλες τις τραπεζικές λειτουργίες. Το μόνο εμπόδιο στην διατήρηση αυτών των λογαριασμών είναι η κατά περιπτώσεις περιορισμένη ασφάλεια των καταθετών σε περιπτώσεις απάτης ή αναξιοπιστίας των εταιριών που διαχειρίζονται τα κεφάλαια.
Από φορολογικής πλευράς δεν δημιουργείται κανένα θέμα με την ύπαρξη λογαριασμού εξωτερικού, διότι τα χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου απλά μεταφέρονται από τον ένα λογαριασμό στον άλλο, ανεξάρτητα αν αυτός ο λογαριασμός τηρείται στην Ελλάδα ή στην αλλοδαπή. Όπως έχει κριθεί, δεν μπορούν να θεωρηθούν “συμπληρωματικά” (για την παράταση της παραγραφής φορολογικών υποθέσεων από την πενταετία στην δεκαετία) τα στοιχεία που αφορούν τραπεζικούς λογαριασμούς του φορολογουμένου/ελεγχομένου στην αλλοδαπή, από τα οποία δεν προκύπτει η ύπαρξη φορολογητέας ύλης στην ημεδαπή, έστω κι αν τα στοιχεία αυτά είναι εκείνα τα οποία έδωσαν το έναυσμα ή την αφορμή για τη διενέργεια φορολογικού ελέγχου ο οποίος διακρίβωσε την ύπαρξη φορολογητέου εισοδήματος από τις κινήσεις τραπεζικών λογαριασμών που ο φορολογούμενος/ελεγχόμενος τηρούσε σε τράπεζες της ημεδαπής, και όχι σε τράπεζες της αλλοδαπής.
Σε κάθε περίπτωση, τα κατατεθειμένα χρήματα ελέγχονται τόσο στην Ελλάδα (ΕΛΚΕ, ΚΕΜΕΦ, ΔΟΥ, ΣΔΟΕ, ΥΕΔΔΕ) όσο και στο εξωτερικό για τυχόν αδήλωτα εισοδήματα. Ο έλεγχος αυτός γίνεται κατά την κατάθεση των χρημάτων στην Τράπεζα.
Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην κατοχή και διαχείριση ξένων λογαριασμών, αλλά συναλλαγές άνω των δέκα χιλιάδων ευρώ (10.000 €) υπόκεινται σε έλεγχο από την Τράπεζα της Ελλάδας. Δεν σημαίνει ότι θα ελεγχθεί η κάθε κίνηση άνω των δέκα χιλιάδων ευρώ αλλά σε συνδυασμό με άλλες παραμέτρους μπορεί να ξεκινήσει έλεγχος ο οποίος μπορεί να επεκταθεί και σε άλλους τομείς δραστηριοτήτων του δικαιούχου. Ανεξάρτητα από αυτό εξυπακούεται ότι μπορεί να ελεγχθεί οποιοσδήποτε λογαριασμός τόσο στην Ελλάδα ή το εξωτερικό όπου υπάρχει μεγάλη κίνηση (κυρίως πιστώσεις) ανεξάρτητα αν το ύψος υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ ανά συναλλαγή.
Είναι επίσης γνωστό ότι από το έτος 2016 ισχύει η αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών (CRS – DAC2) όπου οι Ελληνικές αρχές λαμβάνουν στοιχεία από τράπεζες του εξωτερικού μέσω των διεθνών συμφωνιών.
Συνοψίζοντας, επιτρέπεται η διατήρηση τραπεζικού λογαριασμού στην αλλοδαπή για φυσικά πρόσωπα, αλλά απαιτείται συμμόρφωση με τις φορολογικές υποχρεώσεις.
Τραπεζικοί λογαριασμοί επιχειρήσεων στο εξωτερικό
Μία ελληνική επιχείρηση χωρίς εγκατάσταση στην αλλοδαπή μπορεί να τηρεί τραπεζικό λογαριασμό εξωτερικού αρκεί να πληροί τις προϋποθέσεις που επιβάλλονται από τα τραπεζικά ιδρύματα. Σε πολλές περιπτώσεις απαιτείται η ίδρυση υποκαταστήματος ή επαγγελματικής εγκατάστασης.
Όπως προαναφέραμε για τα φυσικά πρόσωπα, έτσι και για τις επιχειρήσεις, απαιτούνται από τις τράπεζες δικαιολογητικά, τα οποία για τις επιχειρήσεις είναι ιδιαιτέρως απαιτητικά.
Επειδή ο λογαριασμός είναι επιχειρηματικός απαιτείται να δηλωθεί στην ΑΑΔΕ (φορολογικά έντυπα). Αν η επιχείρηση αποκτά εισοδήματα μέσω του λογαριασμού αυτού ενδέχεται να έχει φορολογικές υποχρεώσεις στη χώρα που διατηρεί τον λογαριασμό.
Σύμφωνα με τα άρθρα 22 και 23 του ν. 4172/2013 και την ΠΟΛ 1061/12.4.2017 για να εκπίπτουν οι δαπάνες (για τις κατηγορίες που αναφέρει ο νόμος) πρέπει να εξοφλούνται υποχρεωτικά μέσω τραπεζικού συστήματος και σε αυτά συμπεριλαμβάνονται και οι τράπεζες εξωτερικού.
Σύμφωνα με τα ανωτέρω προκύπτει ότι επιτρέπεται η τήρηση επαγγελματικού λογαριασμού στο εξωτερικό και μέσω αυτού μπορούν να γίνονται καταθέσεις, εισπράξεις πελατών ανά τον κόσμο και την Ελλάδα. Επίσης, μπορούν να εξοφλούνται όλες οι υποχρεώσεις της επιχείρησης. Η επιχείρηση βέβαια οφείλει να τηρεί τον λογαριασμό στα βιβλία της σύμφωνα με τα ΕΛΠ (ν. 4308/2014).
Πηγη : Capital.gr