ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

Η ΔιαδικασίαΕντυπαΝομοθεσία

 Προϋποθέσεις Μεταφοράς Φορολογικής Κατοικίας 

Ως φορολογούμενος, μπορείτε να έχετε μία μόνο φορολογική κατοικία. Και για να θεωρηθεί ότι η φορολογική αυτή κατοικία είναι σε χώρα του εξωτερικού θα πρέπει να πληροίτε μία προϋπόθεση: να είστε μόνιμος κάτοικος της χώρας αυτής.

Με τον όρο “μόνιμος κάτοικος” εννοούμε ότι διαμένετε στη συγκεκριμένη χώρα του εξωτερικού για διάστημα που υπερβαίνει τις 183 ημέρες μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος, χωρίς να είναι αναγκαίο οι μέρες αυτές να είναι συνεχόμενες. Πρέπει λοιπόν να αποδείξετε μέσω των εγγράφων που θα προσκομίσετε στις ελληνικές φορολογικές αρχές ότι έχετε στη χώρα του εξωτερικού τη μόνιμη ή κύρια κατοικία σας ή τη συνήθη διαμονή σας ή το κέντρο των ζωτικών σας συμφερόντων, ήτοι τους προσωπικούς και οικονομικούς δεσμούς σας. 

Παρακάτω περιγράφουμε τα γενικά έγγραφα που χρειάζεται να προσκομίσετε, να έχετε όμως υπόψη ότι κάθε φορολογική αρχή ενδέχεται να χρειάζεται επιπλέον έγγραφα για να “πειστεί” για τη φορολογική σας κατοικία.


 Συνέπειες Μεταφοράς Φορολογικής Κατοικίας 

Τι σημαίνει όμως πρακτικά το να γίνεστε φορολογικός κάτοικος εξωτερικού;
Παρακάτω διακρίνουμε τις υποχρεώσεις που έχετε ως φορολογικός κάτοικος Ελλάδας και ως φορολογικός κάτοικος εξωτερικού, ανάλογα με την πηγή του εισοδήματός σας.

Περίπτωση 1η – είστε φορολογικός κάτοικος Ελλάδας

1.1. Εάν έχετε εισόδημα μόνο στην Ελλάδα: υποβάλλετε φορολογική δήλωση στην Ελλάδα και φορολογείστε στην Ελλάδα
1.2. Εάν έχετε εισόδημα και στο εξωτερικό: υποβάλλετε φορολογική δήλωση τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα
>>> Αν το εισόδημα αυτό φορολογηθεί στο εξωτερικό: δε θα φορολογηθεί ξανά στην Ελλάδα αλλά η υποχρέωση δήλωσής του στην Ελλάδα παραμένει
>>> Αν το εισόδημα αυτό δεν φορολογηθεί στο εξωτερικό: φορολογείται στην Ελλάδα

Περίπτωση 2η – είστε φορολογικός κάτοικος εξωτερικού

1.1. Εάν έχετε εισόδημα μόνο στο εξωτερικό >>> υποβάλλετε φορολογική δήλωση μόνο στο εξωτερικό και φορολογείστε εκεί. Δε δηλώνετε τίποτα στην Ελλάδα. 
1.2. Εάν έχετε εισόδημα και στην Ελλάδα >>> πέρα από τη φορολογική δήλωση που υποβάλλετε στο εξωτερικό για το εισόδημα που αποκτάτε εκεί, υποβάλλετε φορολογική δήλωση και στην Ελλάδα μόνο όμως για το πραγματικό εισόδημα, φορολογούμενο με οποιονδήποτε τρόπο ή απαλλασσόμενο, από πηγές Ελλάδας. Τέτοια υποχρέωση δεν υπάρχει αν π.χ. διαθέτετε απλώς μία δευτερεύουσα κατοικία ή ένα επιβατικό αυτοκίνητο στην Ελλάδα ή προβαίνετε σε αγορά ακινήτου ή αυτοκινήτου στην Ελλάδα.


 Διαδικασία Μεταφοράς Φορολογικής Κατοικίας 

Η διαδικασία μεταβολής της φορολογικής κατοικίας χωρίζεται σε δύο στάδια. Κατά το πρώτο στάδιο υποβάλλετε την αίτηση μεταβολής της φορολογικής κατοικίας μαζί με κάποια τυπικά δικαιολογητικά, ενώ κατά το δεύτερο στάδιο υποβάλλετε τα δικαιολογητικά που πράγματι αποδεικνύουν τη μόνιμη κατοικία σας. Κάθε στάδιο έχει τις δικές του προθεσμίες που πρέπει να τηρηθούν. Ειδικότερα:

 

Α’ Στάδιο: Υποβολή Αίτησης Μεταφοράς Φορολογικής Κατοικίας

Αρχικά, θα πρέπει να υποβάλετε εντός συγκεκριμένης προθεσμίας την αίτηση μεταφοράς φορολογικής κατοικίας μαζί με τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για το στάδιο αυτό. 

Προθεσμίες

Η υποβολή της αίτησης και των πρώτων δικαιολογητικών γίνεται το αργότερο έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του πρώτου δεκαημέρου του Μαρτίου του φορολογικού έτους που ακολουθεί το φορολογικό έτος για το οποίο θέλετε να κάνετε τη μεταφορά της φορολογικής σας κατοικίας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι εάν θέλετε να μεταφέρετε τη φορολογική σας κατοικία για το έτος 2021, μπορείτε να υποβάλετε την αίτηση έως την Πέμπτη 10 Μαρτίου 2022. 

Σημειώνεται, ωστόσο,ότι η παραπάνω προθεσμία είναι τυπική και ακόμα και αν η αίτηση μεταφοράς γίνει μετά την παρέλευση της παραπάνω προθεσμίας, δεν αποκλείεται η μεταφορά της φορολογικής σας κατοικίας ούτε υπάρχει πρόστιμο εκπρόθεσμης αίτησης.

Αρμόδια Υπηρεσία: 

Την αίτηση και τα δικαιολογητικά μπορείτε να τα υποβάλετε είτε στην αρμόδια ΔΟΥ – δια ζώσης ή μέσω email –  είτε ηλεκτρονικά μέσω της ΑΑΔΕ. Ειδικότερα:

  • Δια ζώσης:  Η υποβολή γίνεται στη Δ.Ο.Υ. όπου είστε υπόχρεοι υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ως φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας είτε αυτοπροσώπως είτε από τον φορολογικό σας εκπρόσωπο. Με την κατάθεση θα λάβετε αριθμό πρωτοκόλλου. 
  • Μέσω email: Η υποβολή μπορεί επίσης να γίνει με την αποστολή e-mail στην ηλεκτρονική διεύθυνση της κατά τα παραπάνω αρμόδιας εφορίας. Σε συνέχεια της υποβολής θα λάβετε  στο e-mail σας αριθμό πρωτοκόλλου και θα ενημερώνεστε με e-mail για την πορεία της αιτήσεως σας.
  • Μέσω ΑΑΔΕ: Επιπλέον, από το 2022, η αίτηση μπορεί να υποβληθεί και ηλεκτρονικά μέσω της ιστοσελίδας της ΑΑΔΕ, στην καρτέλα “Τα Αιτήματά Μου”.  Αριθμό Πρωτοκόλλου λαμβάνετε κατά την υποβολή και επιπλέον παρακολουθείτε ηλεκτρονικά την πορεία της αίτησής σας.

Δικαιολογητικά: 

Μαζί με την αίτηση μεταφοράς φορολογικής κατοικίας θα πρέπει να καταθέσετε (σε περίπτωση αυτοπρόσωπης υποβολής) ή να αποστείλετε ως συνημμένα (σε περίπτωση ηλεκτρονικής κατάθεσης) τα κάτωθι δικαιολογητικά: 

  1. Συμπληρωμένο το έντυπο Μ0: 
  2. Συμπληρωμένο το έντυπο Δ210: Το έντυπο αυτό αντικατέστησε τα έντυπα Μ1 και Μ7.
  3. Πιστοποιητικό περί ορισμού φορολογικού εκπροσώπου στην Ελλάδα: Το πιστοποιητικό αυτό μπορεί να είναι είτε πληρεξούσιο είτε υπεύθυνη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής. Το πληρεξούσιο συντάσσεται ενώπιον συμβολαιογράφου ή προξενικής αρχής του εξωτερικού ενώ ενδέχεται να χρειάζεται μετάφραση ή ακόμα και Σφραγίδα της Χάγης. Η υπεύθυνη δήλωση, από την άλλη, μπορεί να γίνει είτε μέσω ΚΕΠ, σε περίπτωση που βρίσκεστε στην Ελλάδα, είτε ηλεκτρονικά μέσω ψηφιακής βεβαίωσης εγγράφου ή μέσω της ιστοσελίδας GOVgr.
    Προσοχή! Όσον αφορά τον φορολογικό εκπρόσωπο (αντίκλητο) που θα διορίσετε, αυτός πρέπει απαραιτήτως να είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδας.
    Επιπλέον, στην υπεύθυνη δήλωση ή το πληρεξούσιο θα πρέπει οπωσδήποτε να αναγράφετε τη διεύθυνση κατοικίας σας στο εξωτερικό.
  4. Υπεύθυνη Δήλωση του φορολογικού εκπροσώπου περί αποδοχής του διορισμού: Απαιτείται επιπλέον υπεύθυνη δήλωση του φορολογικού εκπροσώπου με γνήσιο της υπογραφής, στην οποία να αναγράφεται ότι αποδέχεται τον παραπάνω διορισμό του. Για την έκδοση της υπεύθυνης δήλωσης ισχύουν όσα αναφέρθηκαν παραπάνω.
  5. Ταυτότητα ή Διαβατήριο: απλό φωτοαντίγραφο, το οποίο δεν απαιτείται να είναι επικυρωμένο. 

Σημειώνεται ότι σε περίπτωση που η αίτηση δε συνοδεύεται από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, η εφορία θα σας ενημερώσει σχετικά. Σε περίπτωση υποβολής δια ζώσης θα πρέπει να προσκομίσετε τα δικαιολογητικά που λείπουν ενώ σε περίπτωση υποβολής μέσω e-mail ή μέσω της ΑΑΔΕ θα πρέπει να υποβάλετε την αίτηση από την αρχή μαζί με όλα – αυτή τη φορά – τα δικαιολογητικά.

Β’ Στάδιο: Υποβολή Απαραίτητων Δικαιολογητικών

Σε δεύτερη φάση, οφείλετε να προσκομίσετε τα κάτωθι δικαιολογητικά στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., το αργότερο έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του πρώτου δεκαημέρου του Σεπτέμβρη του φορολογικού έτους που ακολουθεί το φορολογικό έτος για το οποίο θέλετε να κάνετε τη μεταφορά της φορολογικής σας κατοικίας. Η προθεσμία αυτή για τη μεταφορά της φορολογικής σας κατοικίας για το 2021, είναι η Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου 2022. 

  1. Οπωσδήποτε πρέπει να καταθέσετε κάποιο δικαιολογητικό με το οποίο να αποδεικνύετε ότι φορολογείστε στο εξωτερικό. Αυτό μπορεί να είναι ένα από τα ακόλουθα:  
  • Βεβαίωση φορολογικής κατοικίας από την αρμόδια φορολογική αρχή του κράτους όπου δηλώνετε φορολογικός κάτοικος, από την οποία να προκύπτει ότι είστε φορολογικός κάτοικος αυτού του κράτους.
    !Σημείωση: Εάν έχετε εγκατασταθεί σε κράτος με το οποίο υφίσταται Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας Εισοδήματος (ΣΑΔΦΕ), μπορείτε να προσκομίσει, αντί της παραπάνω βεβαίωσης, την προβλεπόμενη Αίτηση για την Εφαρμογή της ΣΑΔΦΕ όπου είναι ενσωματωμένο το πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας (δίγλωσσα έντυπα).
    Εδώ θα βρείτε τις χώρες με τις οποίες η Ελλάδα έχει συνάψει ΣΑΔΦΕ. 
  • αντίγραφο της εκκαθάρισης της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ή, 
  • αντίγραφο της σχετικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, που υποβάλατε στο άλλο κράτος ως φορολογικός κάτοικος του κράτους αυτού ή 
  • βεβαίωση από οποιαδήποτε άλλη δημόσια ή δημοτική ή άλλη αναγνωρισμένη αρχή από την οποία να προκύπτει η κατοικία σας

Κατά περίπτωση η εφορία ενδέχεται να σας ζητήσει ένα, περισσότερα ή όλα από τα παρακάτω. Όπως αναφέραμε και παραπάνω η εφορία πρέπει να πειστεί για την ημερομηνία αναχώρησης και εγκατάστασής σας στη χώρα όπου δηλώνετε κάτοικος και θα σας ζητάει δικαιολογητικά μέχρι αυτό να συμβεί. 

  1. Βεβαίωση ανάληψης μισθωτής εργασίας ή έναρξης επαγγελματικής δραστηριότητας 
  2. Βεβαίωση υπαγωγής στην ασφαλιστική νομοθεσίας της εν λόγω χώρας
  3. Βεβαίωση εγγραφής στο δημοτολόγιο 
  4. Μισθωτήριο κατοικίας 
  5. Βεβαίωση εγγραφής τέκνων σε σχολείο 
  6. Πιστοποιητικά φορολογικής κατοικίας των δύο προηγούμενων ετών 

Ειδικές Περιπτώσεις 

Ειδική Περίπτωση Ι: Σύζυγοι

Σε περίπτωση μεταφοράς φορολογικής κατοικίας εγγάμων, εφόσον και οι δύο σύζυγοι επιθυμούν την μεταφορά της φορολογικής τους κατοικίας, πρέπει να υποβάλλουν ο καθένας ξεχωριστή αίτηση στην αρμόδια τους εφορία, με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά έγγραφα.

Ειδική Περίπτωση ΙΙ: Χώρες με προνομιακό καθεστώς Φ.Π.Α.

Να τονίσουμε ακόμη ότι η μεταβολή της φορολογικής κατοικίας των φορολογούμενων, (από την έναρξη εφαρμογής του Ν.4172/2013 περί Κ.Φ.Ε., δηλαδή την 1-1-2014), δεν απαγορεύεται σε χώρες που έχουν προνομιακό φορολογικό καθεστώς ή σε χώρες που δεν συνεργάζονται φορολογικά με την Ελλάδα, αρκεί οι φορολογούμενοι να μπορούν να το αποδείξουν με βάση τις προϋποθέσεις και τα δικαιολογητικά των σχετικών αποφάσεων, ότι οι χώρες αυτές αποτελούν εν τοις πράγμασι την φορολογική τους κατοικία. Φυσικά, η φορολογική αρχή, διατηρεί πάντοτε το δικαίωμα της εφαρμογής του άρθρου 38 του Ν.4174/2013περί Κ.Φ.Δ., σχετικά με τις τεχνικές φορολογικές διευθετήσεις.



ΠΟΛ 1201/06.12.2017

Διαδικασία μεταβολής της φορολογικής κατοικίας

Έως 31/12/2013
Για τους φορολογούμενους που μετέβαλαν την κατοικία ή τη διαμονή τους μέχρι τις 31.12.2013 έχουν δοθεί οδηγίες με την ΠΟΛ.1177/2014

Έως 31/12/2015
Για τους φορολογούμενους που μεταβάλουν τη φορολογική τους κατοικίας μετά την 01.01.2014 έως 31/12/2015 έχουν δοθεί οδηγίες με την ΠΟΛ.1058/2015

Από 01/01/2016
Για αιτήσεις μεταβολής φορολογικής κατοικίας ισχύει η ΠΟΛ.1201/2017 (κατήργησε την ΠΟΛ.1058/2015)