Του Γιώργου Δαλιάνη με τη συνεργασία της Κατερίνας Μουσελίμη και του Πέτρου Παπαπέτρου

Πολλές επιχειρήσεις στην προσπάθεια να αποφύγουν τον έλεγχο από το πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ και άλλες αρχές θέτουν σε εφαρμογή τις διατάξεις της εγκυκλίου 90972/15.11.2021 και συγκεκριμένα της παραγράφου Α

……..
2) Για τις ανάγκες της καταχώρισης στο Π/Σ ΕΡΓΑΝΗ, ως τέτοιοι εργαζόμενοι, που κατέχουν θέση εποπτείας ή διευθύνσεως ή εμπιστοσύνης τεκμαίρονται όσοι:

Α.
Α.α). Ασκούν το διευθυντικό δικαίωμα έναντι λοιπών εργαζομένων της επιχείρησης ή
Α.β). εκπροσωπούν και δεσμεύουν την επιχείρηση προς τρίτους, ή
Α.γ). είναι μέλη του διοικητικού συμβουλίου ή αντίστοιχου οργάνου διοίκησης του εργοδότη ή
Α.δ). είναι μέτοχοι ή εταίροι κατέχοντες άνω του 0,5% των δικαιωμάτων ψήφου του εργοδότη ……

και «βαφτίζουν» κάποιους εργαζόμενους ως εταίρους ή μετόχους. Έτσι, τους δίνουν ένα μικρό ποσοστό στην εταιρεία (π.χ. 1%) και θεωρούν ότι δεν χρειάζεται να τους προσλάβουν και να υπαχθούν στον έλεγχο του ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ. Η προαναφερόμενη διάταξη έχει εφαρμογή στις κεφαλαιουχικές εταιρείες, ΑΕ, ΕΠΕ, και ΙΚΕ.

Ποιοι πρέπει να δηλώνονται στην ΕΡΓΑΝΗ;

Η γενική αρχή είναι απλή:
Αν κάποιος εργάζεται, πρέπει να είναι καταχωρημένος (δηλωμένος) στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ.

Ειδικότερα ανά τύπο εταιρείας ισχύουν τα εξής:

Ομόρρυθμες & Ετερόρρυθμες Εταιρείες (Ο.Ε. / Ε.Ε.)

Οι εταίροι εκ του νόμου προσφέρουν την εργασία τους χωρίς αμοιβή και ως αντάλλαγμα λαμβάνουν τα κέρδη τα οποία θα προκύψουν. Επειδή δε προκύπτει μισθωτή εργασία δεν χρειάζεται να δηλώνονται στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ. Εφόσον πέραν της συμμετοχής τους παρέχουν στο νομικό πρόσωπο και μισθωτή εργασία, τότε πρέπει να δηλώνονται στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ως μισθωτοί, δεν υποχρεούται όμως να ακολουθούν το ωράριο των μισθωτών, διότι με μόνη τη συμμετοχή τους στην εταιρεία αποκτούν το διευθυντικό δικαίωμα.

Ερώτημα Γιατί ο εταίρος να γίνει μισθωτός απαντάτε με το ακόλουθο παράδειγμα.

Σε μια Ο.Ε. εταιρεία ο Α εταίρος συμμετέχει στο κεφάλαιο και στα κέρδη με ποσοστό 90% και ο Β εταίρος με ποσοστό 10%. Ο Β εταίρος για να αυξήσει τα εισοδήματά του (λόγω μικρής συμμετοχής στα κέρδη) εργάζεται και ως μισθωτός και υπάγεται στις γενικότερες  διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας.

Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε.)

Οι εταίροι της ΕΠΕ δεν υποχρεούνται να προσφέρουν εργασία, εάν όμως προσφέρουν ως υπάλληλοι είναι υποχρεωτικό να ακολουθούν όλες τις υποχρεώσεις των απλών μισθωτών στην εταιρεία (σύμβαση εργασίας, αναγγελία στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ, παρακολούθηση ωραρίου μισθωτών).

Ο διαχειριστής, αν δεν λαμβάνει αμοιβή για τις υπηρεσίες διαχείρισης, δεν απαιτείται η καταχώρηση στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ. Ο αμειβόμενος διαχειριστής καταχωρείται στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ χωρίς την υποχρέωση να δηλωθεί το ωράριο το οποίο δεν έχει υποχρέωση να ακολουθεί.

Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρείες (Ι.Κ.Ε.)

Ο διαχειριστής της ΙΚΕ δύναται να μην είναι αμειβόμενος, στη περίπτωση αυτή δεν έχει καμία υποχρέωση καταχώρησης στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ.  Ο διαχειριστής της ΙΚΕ που αμείβεται, η αμοιβή που λαμβάνει θεωρείται ως αμοιβή διαχειριστή διότι υπάρχει ιδιαιτερότητα, και δεν εφαρμόζεται η ιδιότητα του μισθωτού.

Ανώνυμες Εταιρείες (Α.Ε.)

Οι μέτοχοι στις ΑΕ καταρχήν, αν δεν εργάζονται, δεν δηλώνονται, εφόσον όμως παρέχουν μισθωτή εργασία έχουν όλες τις υποχρεώσεις των λοιπών μισθωτών. Τα μέλη του ΔΣ εφόσον δεν αμείβονται δεν έχουν καμία υποχρέωση για αναγγελία και καταχώρηση στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ.

Τα μέλη του ΔΣ (Διοικητικού Συμβουλίου): εγγράφονται υποχρεωτικά στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ εφόσον απασχολούνται στην εταιρεία με σχέση εξαρτημένης εργασίας, δεν έχουν όμως υποχρέωση να ακολουθούν το ωράριο, διότι λόγω συμμετοχής στη διοίκηση αποκτούν το διευθυντικό δικαίωμα.

Ατομική επιχείρηση

Εάν σε ατομική επιχείρηση εργάζονται άνευ αμοιβής, πρώτου βαθμού συγγενείς (σύζυγος, τέκνα, γονείς) τότε δεν υπάρχει υποχρέωση καταχώρησης στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ και ασφάλισης. Για όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις οι εργαζόμενοι σε ατομική επιχείρηση ασφαλίζονται κανονικά.

Για τους Α’ βαθμού συγγενείς, παρόλο που προβλέπεται απαλλαγή από υποχρεωτική ασφάλιση, αν τελικά επιλέξουν να ασφαλιστούν, τότε η ασφάλιση είναι υποχρεωτικά για πλήρη απασχόληση, και δεν αναγνωρίζεται η μερική .

Η περίπτωση της καταστρατήγησης

Για να αποφύγουν την πρόσληψη με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, ορισμένες εταιρείες, δίνουν ένα μικρό ποσοστό (π.χ. 1%) της εταιρείας σε υπαλλήλους, τους οποίους παρουσιάζουν ως εταίρους και έτσι δεν τους δηλώνουν στο ΕΡΓΑΝΗ.

Παράδειγμα:

Συμμετέχει με ποσοστό 2% ένας εταίρος ΙΚΕ (καφετέρια) και σε έλεγχο του ΣΕΠΕ, τον βρίσκουν να σερβίρει χωρίς να είναι εγγεγραμμένος στο ΕΡΓΑΝΗ. Στην περίπτωση αυτή, επιβάλλεται πρόστιμο 10.500 ευρώ (ανά άτομο), ζητούνται ασφαλιστικές εισφορές και φόροι αναδρομικά, ενώ μπορεί να υπάρξουν και ποινικές ευθύνες.

Συνεπώς, η παρουσία ενός εταίρου ή μετόχου στον χώρο εργασίας δεν απαλλάσσει την επιχείρηση από την υποχρέωση δήλωσης, αν αυτός λειτουργεί ουσιαστικά (και) ως εργαζόμενος. Οι ελεγκτικές αρχές εξετάζουν το πραγματικό γεγονός και δεν εμμένουν στην εικόνα του καταστατικού.

Δείτε το άρθρο στo CAPITAL.gr

* O Γιώργος Δαλιάνης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Artion Α.Ε. & ιδρυτής του Ομίλου Artion, Οικονομολόγος Φοροτεχνικός.