ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ

ΑρθροΒήματα 1091898/608/0015/11.10.2007Παράδειγμα και Εφαρμογή

Του Γιώργου Δαλιάνη*, με τη συνεργασία της Μαρίας Πουρνιά**

Ένα μόνιμο ζήτημα που απασχολεί τις επιχειρήσεις είναι το ξεκαθάρισμα των αποθηκών τους από ακατάλληλα, ληγμένα, κατεστραμμένα αποθέματα (εμπορεύματα, πρώτες και βοηθητικές ύλες, αναλώσιμα κλπ) αλλά και η καταστροφή των αποσβεσθέντων και μη χρησιμοποιούμενων πάγιων περιουσιακών στοιχείων.  Επειδή η καταστροφή των ανωτέρω επηρεάζει το ετήσιο οικονομικό αποτέλεσμα διότι η προκύπτουσα ζημία αναγνωρίζεται φορολογικά, θα πρέπει να ακολουθηθεί μια συγκεκριμένη διαδικασία.

Υπολογισμός εκπιπτόμενης ζημίας από την καταστροφή και Αποτίμηση Αποθεμάτων Τέλους Χρήσης
Πριν την οριστική καταστροφή των αποθεμάτων, οι εταιρείες δύνανται με βάση το άρθρο 18 του νόμου των ΕΛΠ (Ν.4308/2014) να απομειώσουν την αξία των αποθεμάτων τους. Τα απαξιωθέντα αυτά εμπορεύματα μπορούν να παραμείνουν στα λογιστικά βιβλία της εταιρείας για μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι την απόφαση για οριστική καταστροφή τους. Οι επιχειρήσεις μετά την αρχική απόκτηση των αποθεμάτων και την καταχώρηση στα λογιστικά βιβλία της οντότητας, αποτιμούν στην κατ’ είδος χαμηλότερη τιμή μεταξύ της αξίας κτήσης και της καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας ή ακόμη και στην αξία του ενός λεπτού (0,01€) (άρθρο 20 παρ. 6 των ΕΛΠ Ν.4308/2014), ώστε να διασφαλίζεται ότι τα αποθέματα παρουσιάζονται πάντοτε σε ποσό που είναι ανακτήσιμο.

“Σύμφωνα με την παράγραφο 20.6.2 της Οδηγίας εφαρμογής του ν.4308/2014 «όταν η καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία είναι μικρότερη του κόστους κτήσης των αποθεμάτων, η διαφορά (ζημιά) επιβαρύνει το κόστος πωληθέντων στην κατάσταση αποτελεσμάτων. Ωστόσο, όταν η ζημία απομείωσης είναι σημαντική, για την εύλογη παρουσίαση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, η ζημιά αυτή μπορεί να μην επιβαρύνει το κόστος πωλήσεων αλλά να ενσωματώνεται στο κονδύλι «Απομειώσεις περιουσιακών στοιχείων», με κατάλληλη γνωστοποίηση στο προσάρτημα.”

Εκκαθάριση αποθήκης και περιβάλλον
Ένα λεπτό σημείο που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής πριν την λήψη της απόφασης καταστροφής των ακατάλληλων αποθεμάτων είναι οι σχετικές διατάξεις της νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος. Οι επιχειρήσεις πριν προβούν στην καταστροφή θα πρέπει να μελετούν την σχετική νομοθεσία ανάλογα με το είδος των καταστρεφόμενων στοιχείων και να απευθύνονται για την καταστροφή αυτών σε αδειοδοτημένες εταιρίες διαχείρισης αποβλήτων και ανακύκλωσης. Αποθέματα που διέπονται από τις προαναφερόμενες διατάξεις είναι για παράδειγμα ηλεκτρονικοί υπολογιστές, τηλεοράσεις, μπαταρίες, λάδια-λίπη, φάρμακα και γενικά υλικά που προκαλούν καταστροφή στο περιβάλλον.

Αποδεικτικά στοιχεία για την καταστροφή
Με βάση τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα δεν προβλέπεται ειδικό φορολογικό στοιχείο για την απόδειξη της καταστροφής των αποθεμάτων. Ειδικό στοιχείο δεν προβλεπόταν ούτε από τις διατάξεις του Π.Δ. 186/1992 ούτε μετέπειτα από τον Κ.Φ.Α.Σ. Όπως ορίζεται από τις διατάξεις της παρ.5 του άρθρου 5 των ΕΛΠ, η κάθε συναλλαγή – γεγονός πρέπει να τεκμηριώνεται με τα κατάλληλα δικαιολογητικά

«Κάθε συναλλαγή και γεγονός που αφορά την οντότητα τεκμηριώνεται με κατάλληλα παραστατικά (τεκμήρια). Τα παραστατικά αυτά εκδίδονται είτε από την οντότητα είτε από τους συναλλασσόμενους με αυτήν είτε από τρίτους, σε έντυπη ή σε ηλεκτρονική μορφή, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο νόμο αυτόν. Τα παραστατικά αναφέρουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την ασφαλή ταυτοποίηση κάθε μίας συναλλαγής ή γεγονότος, και σε κάθε περίπτωση όσα ορίζει ο παρών νόμος
Κατά συνέπεια θα πρέπει μέσω του νόμιμου δικαιολογητικού στοιχείου να ενημερωθούν τα λογιστικά αρχεία της επιχείρησης.

Πρωτόκολλο καταστροφής
Ένα τέτοιο νόμιμο δικαιολογητικό στοιχείο είναι το «Πρωτόκολλο καταστροφής αποθεμάτων» που στο οποίο περιγράφονται αναλυτικά τα καταστρεφόμενα αποθέματα – πάγια, οι ποσότητες αυτών και γίνεται αναφορά στην αιτία της καταστροφής τους. Λόγω ενδεχόμενου ελέγχου, η καταγραφή πρέπει να είναι λεπτομερής ώστε να μην μπορεί να αμφισβητηθεί.
Η Διοίκηση (π.χ. Διοικητικό Συμβούλιο, Διαχειριστής κλπ.) της επιχείρησης αποφασίζει την καταστροφή των αποθεμάτων της, την ώρα και τον τόπο της καταστροφής και ορίζει την σχετική επιτροπή που θα διεκπεραιώσει την διαδικασία.
Το πρωτόκολλο συντάσσεται από την επιτροπή της επιχείρησης που διενεργεί την καταστροφή και έχει συγκροτηθεί για το λόγο αυτό με απόφαση των νομίμων οργάνων της. Συνήθως απαρτίζεται από κάποιο μέλος της Διοίκησης ή εκπρόσωπό του, τον υπεύθυνο Λογιστηρίου και τον Αποθηκάριο.
Με βάση την υπ’ αριθμό 1091898/608/0015/11.10.2007 απάντηση του Υπουργείου Οικονομικών, δεν υφίσταται υποχρέωση από την επιχείρηση να γνωστοποιήσει στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. την καταστροφή των αποθεμάτων τον τόπο και την ώρα που θα ολοκληρωθεί η διαδικασία όπως προέβλεπαν παλιότερες διατάξεις.
Αξίζει να σημειώσουμε εδώ πως νομολογιακά έχει κριθεί ότι το πρωτόκολλο καταστροφής δεν αποτελεί από μόνο του αμάχητο τεκμήριο ως προς την ακρίβεια του περιεχομένου του και για το λόγο αυτό θέτουμε ως παράδειγμα την ΔΕΔ Α 1777/2020, όπου το πρωτόκολλο καταστροφής της επιχείρησης και η όλη διαδικασία καταστροφής των αποθεμάτων δεν έγινε αποδεκτή. Η απορριπτική απόφαση της ΔΕΔ επιβεβαιώνει την θέση μας ότι η κάθε επιχείρηση πρέπει να ακολουθεί προσεκτικά την διαδικασία για την καταστροφή των αποθεμάτων για να μην αντιμετωπίσει προβλήματα απόρριψης από την αρμόδια φορολογική αρχή.

Παραστατικό Διακίνησης (Δελτίο Αποστολής)
Για τη μεταφορά των καταστραφέντων αποθεμάτων η επιχείρηση δεν υποχρεούται στην έκδοση Δελτίου Αποστολής, σύμφωνα με την ΠΟΛ 1003/2014 άρθρο 5 παρ. 8.4 στο οποίο ρητά αναφέρονται οι κάτωθι περιπτώσεις όπου δεν απαιτείται η έκδοση Παραστατικού Διακίνησης (Δελτίου Αποστολής):

θ) διακίνηση κατεστραμμένων αποθεμάτων με σκοπό την απόρριψη αυτών,
ι) διακίνηση αγαθών που δεν έχουν καμία εμπορευματική αξία για τον αποστολέα, για τον παραλήπτη ή για κάποιον τρίτο, διαζευκτικά ή αθροιστικά και η διάθεσή αυτών αυτούσιων ή μη, δεν επιφέρει κανένα έσοδο. Δεν εκδίδεται δηλαδή, το εν λόγω στοιχείο για τη διακίνηση άχρηστων ή ακατάλληλων εμπορευμάτων, προϊόντων ή υπολειμμάτων (π.χ. περισυλλογή και διακίνηση προς καταστροφή ή ανακύκλωση, ληγμένων φαρμακευτικών προϊόντων, υπό την προϋπόθεση ότι δεν ενσωματώνουν καμία εμπορευματική αξία), σε χώρους απόρριψης (π.χ. χωματερές, κ.λπ.),

Παρ’ ότι υπάρχει ρητή εξαίρεση στην έκδοση Δελτίου Αποστολής σύμφωνα με τα παραπάνω, η έκδοση του Δ.Α αποτελεί κατά την άποψη μας επιπλέον νόμιμο δικαιολογητικό στοιχείο απόδειξης του γεγονότος της μεταφοράς των αποθεμάτων στον χώρο καταστροφής τους.
Σε περίπτωση που τα κατεστραμμένα είδη της αποθήκης πωλήθηκαν σε κάποια εταιρεία ανακύκλωσης, το τιμολόγιο πώλησης μπορεί να αντικαταστήσει το παραστατικό διακίνησης.
Ο έλεγχος στην προσπάθειά του να εξακριβώσει το γεγονός της καταστροφής των αποθεμάτων μπορεί να ζητήσει οποιοδήποτε επιπλέον στοιχείο. Νόμιμο δικαιολογητικό στοιχείο κατά τη γνώμη μας αποτελεί η βεβαίωση καταστροφής των ακατάλληλων αποθεμάτων που εκδίδεται από την εταιρία διαχείρισης αποβλήτων και ανακυκλώσιμων υλικών. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να απευθύνονται στις εν λόγω εταιρίες για την καταστροφή των ανακυκλώσιμων υλικών και αποβλήτων διότι ο φορολογικός έλεγχος μπορεί να απορρίψει το γεγονός σε περίπτωση που δεν παρέχεται η σχετική βεβαίωση καταστροφής τους. Αντίστοιχες υπηρεσίες παραλαβής απόβλητων ή ανακυκλώσιμων υλικών διαθέτουν και οι Δημοτικές Αρχές, σε κάθε περίπτωση λαμβάνουμε βεβαίωση για την καταστροφή τους.
Σε περίπτωση που επιχείρηση που απασχολείται με την εμπορία ή επεξεργασία εμπορευμάτων που αποτελούνται από μέταλλα αξίας, όπως ο χρυσός-ο άργυρος-το αλουμίνιο κ.α., δεν είναι αποδεκτό να ισχυριστούν καταστροφή των αποθεμάτων τους για ευνόητους λόγους.

ΦΠΑ και Φορολογική Αναγνώριση της Καταστροφή Αποθεμάτων
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 33, παρ. 1β, Ν.2859/2000 δεν ενεργείται διακανονισμός έκπτωσης του φόρου στις περιπτώσεις καταστροφής, απώλειας ή κλοπής που αποδεικνύονται ή δικαιολογούνται σχετ. ΠΟΛ.1221/2000. Συνεπώς, ο Φ.Π.Α. που εξέπεσε κατά την αγορά των εμπορευμάτων, πρώτων υλών, κ.λ.π. δεν επιστρέφεται στο Δημόσιο στην περίπτωση που στη συνέχεια τα εμπορεύματα ή οι πρώτες ύλες ή τα παραχθέντα από αυτές προϊόντα καταστρέφονται, εφόσον η ζημία αυτή αποδεικνύεται με τα νόμιμα δικαιολογητικά.

Η ζημία από την καταστροφή αποθεμάτων αναγνωρίζεται προς έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχειρήσεως, εφόσον η ζημία είναι βεβαιωμένη, πραγματοποιείται προς το συμφέρον της επιχείρησης, εγγράφεται στα βιβλία και αποδεικνύεται με τα νόμιμα δικαιολογητικά.

Ζήτημα επιστροφής ΦΠΑ ή μέρους αυτού γεννάται εφόσον η Διοίκηση προχωρήσει σε καταστροφή παγίων νωρίτερα της πενταετίας από την απόκτησή τους.

Λογιστική εγγραφή καταστροφής αποθεμάτων

Λογιστική Εγγραφή Καταστροφής Αποθεμάτων με βάση το λογιστικό σχέδιο των Ε.Λ.Π.
Κωδ. Λογ. Σχεδίου

Περιγραφή Λογ/σμού

Χρέωση Πίστωση
67.02 Ζημίες άλλων καταστροφών 10.000,00
20.07 Ζημίες από καταστροφή εμπ. 10.000,00
Λογιστική Εγγραφή Καταστροφής Αποθεμάτων με βάση το Ελληνικό Γενικό λογιστικό σχέδιο
81.02.10 Ζημίες από καταστρ.ακατάλ.αποθεμ. 10.000,00
78.11 Αξία καταστ. ακαταλ. αποθεμ. 10.000,00

Παραπάνω δίνεται η αποτύπωση των λογιστικών εγγραφών στα λογιστικά αρχεία και σε ΕΛΠ και σε ΕΓΛΣ. Υπάρχει επίσης η άποψη ότι δεν απαιτείται καταχώρηση της αξίας του κόστους των αποθεμάτων διότι θα αποτυπωθεί στα αποτελέσματα μέσω της απογραφής λήξης. Η ορθή όμως λογιστική αποτύπωση είναι να αποτυπωθεί το κόστος ως έκτακτη ζημία και να μην επηρεάσει το μικτό αποτέλεσμα της επιχείρησης.

Συμπέρασμα

  • Τα προαναφερόμενα νόμιμα δικαιολογητικά αποτελούν την απόδειξη από την επιχείρηση στον φορολογικό έλεγχο, για την αναγνώριση της ζημίας και τη μη επιστροφή του ΦΠΑ από την καταστροφή των αποθεμάτων.
  • Επίσης, δεν διενεργείται διακανονισμός σε περιπτώσεις αποδεδειγμένης καταστροφής, απώλειας ή κλοπής, όπως προβλέπεται από την ΠΟΛ.1221/2000.
  • Τα ελλείμματα που κρίνονται μη δικαιολογημένα και για τα οποία δεν υπάρχουν στοιχεία που να τα αποδεικνύουν, μπορούν να θεωρηθούν αποκρυβείσες πωλήσεις και να επιβληθεί ΦΠΑ.
  • Θέλουμε να επισημάνουμε ότι οι διατάξεις δεν ορίζουν την επιβολή ΦΠΑ, στην καταστροφή εμπορευμάτων αλλά στις αναιτιολόγητες αγορές.
  • Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να τηρούν την προαναφερόμενη διαδικασία για να μην βρεθούν αντιμέτωπες με απρόσμενες φορολογικές επιβαρύνσεις.
  • Η καταχώρηση στο Βιβλίο Εσόδων Εξόδων της αξίας της καταστροφής των αποθεμάτων ως ζημία δεν είναι απαραίτητη με βάση την ΣΛΟΤ 460/2017.

1. Απόφαση Καταστροφής Αποθεμάτων θα αποτυπωθεί στο σχετικό Πρακτικό 

Η Διοίκηση που αποφασίζει την καταστροφή των αποθεμάτων, ορίζει την ώρα και τον τόπο της καταστροφής και ορίζει την σχετική επιτροπή που θα διεκπεραιώσει την διαδικασία η οποία συνήθως απαρτίζεται από κάποιο μέλος της Διοίκησης, τον υπεύθυνο λογιστηρίου και τον Αποθηκάριο.

2. Το Πρωτόκολλο Καταστροφής

Θα συνταχθεί  Πρωτόκολλο Καταστροφής το οποίο αποτελεί  το κύριο δικαιολογητικό στοιχείο βάσει παρ. 5 αρθ 5 Ν 4308/2014 για την εγγραφή στα βιβλία.
Στο πρωτόκολλο Καταστροφής πρέπει να περιγράφονται με λεπτομέρια αναλυτικά τα καταστρεφόμενα αποθέματα, οι ποσότητες αυτών καθώς και η αιτία καταστροφής τους.

3. Το Παραστατικό Διακίνησης, και η ανάγκη ή μη έκδοσης του

Σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ. 8.4 ΠΟΛ.1003/2014 ορίζεται ότι: Δεν εκδίδεται δηλαδή, το εν λόγω στοιχείο για τη διακίνηση άχρηστων ή ακατάλληλων εμπορευμάτων, προϊόντων ή υπολειμμάτων (π.χ. περισυλλογή και διακίνηση προς καταστροφή ή ανακύκλωση, ληγμένων φαρμακευτικών προϊόντων, υπό την προϋπόθεση ότι δεν ενσωματώνουν καμία εμπορευματική αξία), σε χώρους απόρριψης (π.χ. χωματερές, κ.λπ.), Συνεπώς, δεν απαιτείται η έκδοση παραστατικού διακίνησης στην περίπτωση διακίνησης αγαθών που δεν έχουν καμία εμπορευματική αξία για τον αποστολέα, για τον παραλήπτη ή για κάποιον τρίτο.

θ) διακίνηση κατεστραμμένων αποθεμάτων με σκοπό την απόρριψη αυτών, ι) διακίνηση αγαθών που δεν έχουν καμία εμπορευματική αξία για τον αποστολέα, για τον παραλήπτη ή για κάποιον τρίτο, διαζευκτικά ή αθροιστικά και η διάθεσή αυτών αυτούσιων ή μη, δεν επιφέρει κανένα έσοδο.

Η περίπτωση Πώλησης τους  – Τιμολόγιο Πώλησης

Σε περίπτωση που τα κατεστραμμένα είδη της αποθήκης πωληθούν σε κάποια εταιρεία ανακύκλωσης, το τιμολόγιο πώλησης αποτελεί ακόμα ένα νόμιμο δικαιολογητικό στοιχείο. Εάν τα κατεστραμμένα είδη απορριφθούν / δοθούν σε τη χωματερή / εταιρεία ανακύκλωσης ή διαχείρισης αποβλήτων, θα πρέπει η εταιρεία να παραλάβει βεβαίωση Καταστροφής στην οποία θα αναγράφεται απαραίτητα η ποσότητα που παραδόθηκε και θα επιβεβαιώνεται η καταστροφή τους.

4. Η Γνωστοποίηση της Καταστροφής στη ΔOY

Με βάση την υπ’ αριθμό 1091898/608/0015/11.10.2007 απάντηση του Υπουργείου Οικονομικών, δεν υφίσταται υποχρέωση γνωστοποιήσης στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. της καταστροφής των αποθεμάτων της, τον τόπο και την ώρα που θα ολοκληρωθεί η διαδικασία.

Υποβολή ή μη γνωστοποίησης στη Δ.Ο.Υ. περί καταστροφής αγαθών ή παγίων επιτηδευματία.

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ 15η ΒΙΒΛΙΩΝ & ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
ΤΜΗΜΑ Α΄

Απαντώντας στο 23963/24.9.2007 έγγραφό σας σχετικά με το θέμα, σας γνωρίζουμε τα εξής :
1.  Με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 18 του Κ.Β.Σ. ( Π.Δ. 186/1992 ) ορίζεται ότι κάθε εγγραφή στα βιβλία που αφορά συναλλαγή ή άλλη πράξη του υπόχρεου πρέπει να στηρίζεται σε στοιχεία που προβλέπονται από τις διατάξεις του Κώδικα αυτού ή σε δημόσια έγγραφα ή σε άλλα πρόσφορα αποδεικτικά στοιχεία.

2. Περαιτέρω στην παράγραφο 18.1 του άρθρου 18 της 3/1992 εγκυκλίου του Κ.Β.Σ., με την οποία παρασχέθηκαν οδηγίες για την εφαρμογή των διατάξεων αυτού, αναφέρεται ότι οι εγγραφές στα βιβλία του Κώδικα αυτού πρέπει να στηρίζονται : α) σε στοιχεία που προβλέπονται από τις διατάξεις του, όπως π.χ. σε τιμολόγια πώλησης, αποδείξεις λιανικής πώλησης κ.λ.π., β) σε δημόσια έγγραφα, δηλαδή σε έγγραφα τα οποία συντάσσονται κατά τους νόμιμους τύπους από δημόσιους υπαλλήλους ή λειτουργούς ή πρόσωπα που ασκούν δημόσια υπηρεσία ή λειτουργία και γ) σε άλλα πρόσφορα αποδεικτικά στοιχεία, όπως π.χ. σε πρωτόκολλα καταστροφής, εκθέσεις που συντάσσονται σε λόγους ανώτερης βίας ( π.χ. εκθέσεις πυροσβεστικής υπηρεσίας σε περίπτωση πυρκαγιάς) κ.λ.π., τα οποία, ως αναφερόμενα σε πραγματικά γεγονότα, εξετάζονται από τον προϊστάμενο της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. και σε περίπτωση αμφισβήτησης από τα διοικητικά δικαστήρια.

3. Με βάση τα όσα προαναφέρονται συνάγεται ότι τα πρωτόκολλα καταστροφής που καταρτίζουν οι επιτηδευματίες στην περίπτωση της καταστροφής αγαθών ( εμπορευμάτων α΄ & β΄ υλών, παγίων κ.λ.π. ) συνιστούν νόμιμα δικαιολογητικά εγγραφής στα βιβλία του Κ.Β.Σ.  επίσης, συνάγεται ότι η ζημία που προκύπτει από την καταστροφή των αγαθών, ως πραγματικό γεγονός, υπάγεται στην ελεγκτική εξουσία του προϊσταμένου της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. και σε περίπτωση αμφισβήτησης των διοικητικών δικαστηρίων.
Τέλος και όσον αφορά τη διαδικασία κατάρτισης των εν λόγω πρωτοκόλλων, σας γνωρίζουμε ότι οι διατάξεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων δεν ορίζουν κάτι σχετικό, ούτε προβλέπουν τη συμμετοχή υπαλλήλου της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. κατά την κατάρτισή τους ή την υποχρέωση γνωστοποίησης της κατάρτισής τους στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.   

Ακριβές Αντίγραφο                                            Η ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΤΗΣ Δ/ΝΣΗΣ                            
Η Προϊσταμένη της Γραμματείας                      ΜΑΡΙΑ ΓΥΦΤΑΚΗ

1. Λογιστικός χειρισμός

1.1. Απλογραφικά βιβλία

Με το προϊσχύον καθεστώς (ΚΒΣ/ΚΦΑΣ και Ν.2238/1994) είχε γίνει δεκτό ότι δεν υπάρχει υποχρέωση καταχώρισης στο βιβλίο εσόδων-εξόδων της αξίας των ακατάλληλων εμπορευμάτων που καταστρέφονται.

Προαιρετικά βέβαια, εφόσον το επιθυμεί η κάθε επιχείρηση, μπορεί να παρακολουθεί την αξία αυτών σε ιδιαίτερη στήλη. Η εν λόγω καταχώριση είναι άνευ σημασίας αφού η αξία αυτών λαμβάνεται υπόψη μέσω της απογραφής για τον προσδιορισμό του αποτελέσματος (εγγρ. 1115928/14111/20-2-2004).

Η φύλαξη του πρακτικού του ΔΣ και του πρωτοκόλλου καταστροφής, χωρίς την καταχώρηση του τελευταίου στα βιβλία, μπορούν να χαρακτηριστούν επαρκή και ικανά να δικαιολογήσουν το γεγονός της καταστροφής. Ωστόσο, η προαιρετική καταχώρηση των αξιών των καταστραφέντων αγαθών σε ιδιαίτερη στήλη απλογραφικών βιβλίων, επιτρέπει τη σωστή απεικόνιση των βιβλίων και τη διευκόλυνση τυχόν μεταγενέστερων ελέγχων.

1.2. Διπλογραφικά βιβλία

Το ΣΛΟΤ με τη γνωμοδότηση με Αρ.Πρωτ. 2712 ΕΞ/18-2-2016 αναφέρει ότι το κόστος ακατάλληλων αποθεμάτων που καταστρέφονται, εφόσον η αξία των καταστρεφόμενων αγαθών κυμαίνεται στα συνήθη επίπεδα, καταχωρείται σε αύξηση του κόστους πωληθέντων στην κατάσταση αποτελεσμάτων. Όταν όμως το κόστος αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό και παρεκκλίνει από τα συνήθη επίπεδα, το σχετικό ποσό μπορεί να εμφανίζεται ως ζημία απομείωσης στην κατάσταση αποτελεσμάτων, ώστε να μη στρεβλώνεται το κόστος πωληθέντων και το μικτό κέρδος.

Στα πλαίσια των ΕΛΠ, η οντότητα δύναται να καταχωρεί την καταστροφή των αποθεμάτων σε λογαριασμό ζημίας με πίστωση των αποθεμάτων. Στη συνέχεια, ανάλογα με το ύψος της ζημίας, ακολουθείται ο ενδεδειγμένος χειρισμός, όπως αναφέρθηκε στην προηγούμενη παράγραφο.

Όσον αφορά την καταχώριση σε λογαριασμούς, σημειώνεται ότι στα πλαίσια των ΕΛΠ η χρήση κωδικών επαφίεται στην κρίση της οντότητας.

Σημειώνεται ότι με την παραπάνω γνωμοδότηση, η επιχείρηση έχει τις εξής δυνατότητες:

(α) να διενεργήσει λογιστική εγγραφή, όπως επί ΕΓΛΣ με χρέωση λογαριασμού ζημιών (π.χ. 81.02.07 Ζημίες από καταστροφή ανασφάλιστων αποθεμάτων σε πίστωση 78.10.04 Ζημίες από καταστροφή ανασφάλιστων αποθεμάτων). Στην περίπτωση αυτή δεν επηρεάζεται το Αποτέλεσμα της Χρήσης, καθώς τα δύο ποσά λειτουργούν συμψηφιστικά στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης. Η διαφορά στο Αποτέλεσμα προέρχεται από τη μείωση του ποσού της Απογραφής Λήξης. Ως γνωστόν η αξία της Απογραφής Λήξης λειτουργεί αναλογικά με τα κέρδη, επομένως, η μείωση αυτής μετά την καταστροφή, μειώνει ανάλογα και τα κέρδη (ή αυξάνει τις ζημίες).

(β) να μην διενεργήσει καμία λογιστική εγγραφή.

Όπως και στην προηγούμενη περίπτωση, το Αποτέλεσμα της Χρήσης επηρεάζεται από την (μειωμένη από την καταστροφή) Απογραφή Λήξης.

2. Φορολογική αντιμετώπιση

Όσον αφορά τη φορολογία εισοδήματος, η ζημιά που προκύπτει από την καταστροφή των αποθεμάτων, εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα εφόσον πληρούνται οι γενικές προϋποθέσεις έκπτωσης δαπανών που ορίζονται στο άρθρο 22 του Ν.4172/2013.

Δηλαδή, εφόσον:

α) πραγματοποιείται προς το συμφέρον της επιχείρησης ή κατά τις συνήθεις εμπορικές συναλλαγές της,

β) αντιστοιχεί σε πραγματική συναλλαγή,

γ) εγγράφεται στα τηρούμενα βιβλία απεικόνισης των συναλλαγών της περιόδου κατά την οποία πραγματοποιούνται και αποδεικνύονται με κατάλληλα δικαιολογητικά.

Όσον αφορά τον ΦΠΑ επισημαίνεται ότι, δεν ενεργείται διακανονισμός εκπτώσεων στις περιπτώσεις καταστροφής, απώλειας ή κλοπής που αποδεικνύονται ή δικαιολογούνται με νόμιμα παραστατικά (π.χ. πρωτόκολλο καταστροφής, πρωτόκολλο διαπίστωσης της κλοπής κ.λπ., έγγραφα δημοσίων υπηρεσιών – πυροσβεστικής, αστυνομίας, κ.λπ.), ακόμα και στην περίπτωση που η επιχείρηση εισπράττει αποζημίωση προς αναπλήρωση της αξίας των καταστραφέντων, απολεσθέντων ή κλαπέντων αγαθών της εμπορευσίμων ή επενδυτικών (ΠΟΛ. 1221/2000).

3. Παράδειγμα

Η Ανώνυμη Εταιρεία «ΧΥΜΟΙ Α.Ε.» με κύρια δραστηριότητα την παραγωγή και εμπορία τροφίμων και ποτών αποφασίζει να εκκινήσει τη διαδικασία για καταστροφή ακατάλληλων προϊόντων.

3.1 Πρακτικό ΔΣ

Πρακτικό Δ.Σ.

Συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου της Ανωνύμου Εταιρείας με την επωνυμία ΧΥΜΟΙ Α.Ε. και με διακριτικό τίτλο ΧΥΜΟΙ Α.Ε.

Της 06/06/20ΧΧ

Σήμερα την έκτη του μηνός Ιουνίου του έτους 20ΧΧ, ημέρα της εβδομάδος Δευτέρα και ώρα 10:00, μετά από πρόσκληση του Προέδρου και Διευθύνοντα Συμβούλου Αναστάσιο Αναστασίου, συνήλθαν σε συνεδρίαση τα Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας με την πιο πάνω επωνυμία στα επί της οδού 17ης Νοεμβρίου 90, του Δήμου Πυλαίας ιδιόκτητα γραφεία της.

Στη συνεδρίαση αυτή, παρέστησαν οι κ.κ. Σύμβουλοι:

1. Αναστασίου Αναστάσιος Πρόεδρος & Δνων Σύμβουλος

2. Βασιλείου Βασίλειος Αντιπρόεδρος

3. Γεωργίου Γεώργιος Μέλος

4. Ελευθερίου Ελευθέριος Μέλος

Μετά από συζήτηση, το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας, αποφασίζει ομόφωνα όπως προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την καταστροφή των άχρηστων αποθεμάτων της. Ως εκ τούτου, εξουσιοδοτεί τους κ.κ. Αθανασίου Αθανάσιο (Λογιστή), Πετρίδη Πέτρο (Αποθηκάριο) και Γεωργίου Γεώργιο (μέλος ΔΣ), ως μέλη της Επιτροπής καταγραφής, όπως παραστούν, στον τόπο καταστροφής στην περιοχή …………, την 13/06/20ΧΧ, ημέρα Δευτέρα και ώρα 09:00, όπου τα αποθέματα θα καταστραφούν, και υπογράψουν κάθε απαιτούμενο σχετικό έγγραφο.

Μετά από αυτά και επειδή δεν υπάρχει άλλο θέμα προς συζήτηση, διαβάζεται και επικυρώνεται το Πρακτικό και λύεται η συνεδρίαση.

Ο Πρόεδρος

Αναστασίου Αναστάσιος

Τα Μέλη

Γεωργίου Γεώργιος

Ελευθερίου Ελευθέριος

Ακριβές αντίγραφο από το Βιβλίο των Πρακτικών του Δ.Σ.

Στις 06/06/20ΧΧ

Πρόεδρος Δ.Σ. & Δνων Σύμβουλος

Αναστασίου Αναστάσιος

3.2 Ακατάλληλα αποθέματα

3.3 Γνωστοποίηση στην αρμόδια ΔΟΥ

Θεσσαλονίκη 13/06/20ΧΧ

Εταιρεία: ΧΥΜΟΙ Α.Ε.

Οδός: 17ης Νοεμβρίου 90

Πόλη: Πυλαία Θεσσαλονίκης

Τηλ.: 2310123456

ΑΦΜ: 098765432

ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

Κύριοι,

Με την παρούσα επιστολή σας ενημερώνουμε ότι η εταιρεία ΧΥΜΟΙ Α.Ε. με έδρα 17ης Νοεμβρίου 90 στην περιοχή Πυλαία Θεσσαλονίκης θα προβεί σε καταστροφή αποθεμάτων.

Η καταστροφή των αποθεμάτων θα γίνει στην καθιερωμένη από τον Σύνδεσμο Δήμων και Κοινοτήτων, χωματερή……….. στις 13/06/20ΧΧ και ώρα 09:00.

Παρακαλούμε όπως εκδώσετε εντολή ελέγχου για να παραστεί αρμόδιος υπάλληλος της εφορίας σας.

Συνημμένα σας επισυνάπτουμε αντίγραφο του πρακτικού Διοικητικού Συμβουλίου με αναλυτικούς πίνακες των κωδικών των ακατάλληλων προϊόντων καθώς και αντίγραφο της επιστολής του Ενιαίου Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων με τον καθορισμό της ημερομηνίας καταστροφής.

Ευχαριστούμε εκ των προτέρων

Με τιμή

Πρόεδρος Δ.Σ. & Δνων Σύμβουλος

Αναστασίου Αναστάσιος

3.4 Πρωτόκολλο Καταστροφής

Θεσσαλονίκη 13/06/20ΧΧ

Εταιρεία: ΧΥΜΟΙ Α.Ε.

Οδός: 17ης Νοεμβρίου 90

Πόλη: Πυλαία Θεσσαλονίκης

Τηλ.: 2310123456

ΑΦΜ: 098765432

Πρωτόκολλο Καταστροφής Ακατάλληλων Αποθεμάτων

Σήμερα 13/06/20ΧΧ, ημέρα Δευτέρα και ώρα 09:00, η εταιρεία ΧΥΜΟΙ Α.Ε. προχώρησε στην καταστροφή των άχρηστων προϊόντων στην ΧΥΤΑ …….., ως περιγράφεται συνημμένα.

Η επιτροπή καταστροφής που έχει εξουσιοδοτηθεί από το Δ/Σ της εταιρείας αποτελείται από τους εξής υπαλλήλους:

1. Αθανασίου Αθανάσιος

2. Πετρίδης Πέτρος

3. Γεωργίου Γεώργιος

Τα προϊόντα που καταστράφηκαν είναι αυτά που αναφέρονται στον παρακάτω πίνακα καταστροφής που επισυνάπτουμε, τον οποίον υπογράφουν και αποδέχονται, τα μέλη της επιτροπής καταστροφής.

ΟΙ ΥΠΟΓΡΑΦΟΝΤΕΣ

1. Αθανασίου Αθανάσιος

2. Πετρίδης Πέτρος

3. Γεωργίου Γεώργιος

(Στην συνέχεια του πρωτοκόλλου απεικονίζεται ο κατάλογος αποθεμάτων προς καταστροφή όπως παρατίθεται παραπάνω στην παρ. 3.2)

3.5 Καταχώριση στα βιβλία

Η επιχείρηση θα πραγματοποιήσει την παρακάτω εγγραφή:

Σύμφωνα με τα ΕΛΠ η επιχείρηση μπορεί να χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε κωδικαρίθμηση επιθυμεί.

Σημείωση: Στην περίπτωση που τα αποθέματα είναι ασφαλισμένα και υπάρχει αποζημίωση από την ασφαλιστική εταιρεία για τα καταστρεφέντα αποθέματα με τη γνωμάτευση του 107/1810/1992 το ΕΣΥΛ η εισπραττόμενη ασφαλιστική αποζημίωση, για καταστραφέντα (από πυρκαγιά κ.λπ.) ή κλαπέντα αποθέματα (εμπορεύματα, προϊόντα, πρώτες ύλες – υλικά κ.λπ.), καταχωρείται στην πίστωση ιδιαίτερου υπολογαριασμού, που ανοίγεται κάτω από τον πρωτοβάθμιο 72 «πωλήσεις λοιπών αποθεμάτων και άχρηστου υλικού». Η αποζημίωση αυτή θεωρείται ότι υποκαθιστά το αντίτιμο πωλήσεως.

Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από άρθρο του κ. Γιώργου Παπαδόπουλου, με τίτλο «Διαδικασία, φορολογικός και λογιστικός χειρισμός καταστροφής ακατάλληλων αποθεμάτων» που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Φεβρουαρίου 2018 του περιοδικού Epsilon7.